Tác giả: Joyeux.vn

Cứ giao mùa hoặc trở lạnh, bạn lại bắt đầu "sụt sịt", hắt xì hơi liên tục và sổ mũi không dứt? Đây là "combo" triệu chứng phiền toái nhất, khiến chúng ta mệt mỏi và mất tập trung.

Nhưng điều quan trọng là: Bạn bị cảm cúm (do virus) hay do viêm mũi dị ứng (do thời tiết, bụi bẩn)?

Đây là hai bệnh lý hoàn toàn khác nhau, và việc nhầm lẫn có thể khiến bạn phòng tránh và điều trị sai cách. Bài viết này sẽ giúp bạn phân biệt rõ ràng "kẻ thù" và cung cấp các biện pháp phòng tránh hiệu quả cho cả hai.

Phân Biệt "Thủ Phạm" – Cảm Cúm hay Viêm Mũi Dị Ứng?

Trước khi phòng, bạn cần biết mình đang đối phó với ai. Dưới đây là dấu hiệu phân biệt cảm cúm hay viêm mũi dị ứng.

Dấu hiệu của cảm cúm do virus:

Triệu chứng của cảm cúm thường "tấn công" ồ ạt và khiến bạn "gục ngã":

• Sốt cao và Ớn lạnh: Đây là dấu hiệu rõ rệt nhất. Bạn thường sẽ sốt cao (38-40°C), kèm cảm giác ớn lạnh, rét run.

• Đau mỏi toàn thân: Cảm giác "như bị xe lu cán", đau nhức các cơ bắp, khớp và toàn bộ cơ thể.

• Mệt lả, kiệt sức: Cúm gây mệt mỏi "dữ dội", khiến bạn chỉ muốn nằm một chỗ, không thể làm việc.

• Có thể lây lan: Cúm là bệnh truyền nhiễm và rất dễ lây cho người xung quanh.

Dấu hiệu của viêm mũi dị ứng do dị nguyên:

Triệu chứng của viêm mũi dị ứng thường "dai dẳng" nhưng không làm bạn kiệt sức:

• KHÔNG BAO GIỜ SỐT: Đây là điểm mấu chốt. Dị ứng không gây sốt.

• Ngứa (Mũi, Mắt, Cổ họng): Đây là dấu hiệu "vàng" của dị ứng. Bạn hắt xì thành tràng dài vì ngứa mũi, chảy nước mắt và ngứa mắt liên tục.

• Triệu chứng lặp lại: Bệnh chỉ xuất hiện khi bạn gặp "thủ phạm" (ví dụ: cứ sáng sớm trời lạnh là bị, cứ dọn nhà là bị, cứ gặp lông mèo là bị...).

• Không lây lan: Đây là phản ứng của cơ thể bạn, không phải bệnh truyền nhiễm.

Kết luận nhanh: Nếu bạn bị sốt và đau mỏi người, 99% bạn bị cảm cúm. Nếu bạn không sốt nhưng ngứa mũi, ngứa mắt liên tục, 99% bạn bị viêm mũi dị ứng.

6 Cách phòng chống cảm cúm do Virus:

Mục tiêu là "chặn" virus xâm nhập và "tăng" sức đề kháng.

1. Tiêm Vắc-xin Cúm (Hiệu quả nhất): Đây là biện pháp chủ động và quan trọng nhất. Bộ Y Tế Việt Nam và CDC đều khuyến cáo tiêm phòng vắc-xin cúm hàng năm (vào đầu mùa lạnh) để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nặng.

2. Rửa Tay Thường Xuyên: Virus cúm lây qua giọt bắn và "nằm" trên các bề mặt (tay nắm cửa, điện thoại). Hãy rửa tay bằng xà phòng ít nhất 20 giây, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

3. Đeo Khẩu Trang Nơi Đông Người: Giúp ngăn giọt bắn (khi người khác ho, hắt xì) xâm nhập vào mũi, miệng của bạn.

4. "Cấm" Chạm Tay Lên Mắt, Mũi, Miệng: Hãy bỏ thói quen dụi mắt, ngoáy mũi. Đây là "cửa ngõ vàng" để virus từ tay đi vào cơ thể.

5. Ăn Uống Tăng Đề Kháng: Bổ sung thực phẩm giàu Vitamin C (ổi, cam, bưởi), Kẽm (hải sản, các loại hạt) và ăn nhiều tỏi, gừng.

6. Ngủ Đủ Giấc và Giảm Stress: Khi bạn mất ngủ hoặc stress, hệ miễn dịch sẽ suy yếu. Ngủ đủ 7-8 tiếng/ngày là cách "sạc pin" tốt nhất cho hệ miễn dịch.

6 Cách kiểm soát viêm mũi dị ứng do vị nguyên:

Mục tiêu là "tránh" các tác nhân gây dị ứng (dị nguyên) và "làm sạch" môi trường sống.

1. "Truy Tìm" Thủ Phạm (Dị Nguyên): Hãy để ý xem bạn hay hắt xì, sổ mũi khi nào?

Sáng sớm/tối (thời tiết lạnh)? -> Dị ứng thời tiết.

Khi dọn dẹp nhà cửa? -> Dị ứng mạt bụi (dust mites).

Khi tiếp xúc với chó, mèo? -> Dị ứng lông thú cưng.

Vào mùa hoa nở (ở nước ngoài)? -> Dị ứng phấn hoa.

2. Vệ Sinh "Ổ" Mạt Bụi: Mạt bụi là "thủ phạm" phổ biến nhất. Hãy giặt giũ chăn, ga, gối, nệm bằng nước nóng (nếu có thể) 1-2 tuần/lần.

3. Dọn Dẹp Nhà Cửa Thường Xuyên: Hút bụi (thay vì quét) để tránh bụi bay lơ lửng. Lau nhà bằng khăn ẩm. Giữ nhà cửa khô ráo, thoáng mát.

4. Đeo Khẩu Trang "Mọi Lúc": Đeo khẩu trang không chỉ khi ra đường (tránh khói bụi), mà còn phải đeo ngay cả khi dọn dẹp nhà cửa để không hít phải bụi.

5. Đóng Cửa Sổ: Nếu bạn bị dị ứng phấn hoa hoặc bụi mịn, hãy đóng cửa sổ nhà và cửa xe ô tô, sử dụng điều hòa (chế độ lọc khí).

6. Sử Dụng Máy Lọc Không Khí (HEPA): Đây là "vũ khí" lợi hại cho người bị viêm mũi dị ứng. Máy lọc không khí (có màng lọc HEPA) giúp "bắt" các hạt dị nguyên siêu nhỏ lơ lửng trong phòng.

4 Mẹo giảm hắt xì sổ mũi:

Đây là các biện pháp "làm sạch" và "làm dịu" mũi họng ngay tại chỗ.

1. Xịt Rửa Mũi Bằng Nước Muối Sinh Lý: Đây là biện pháp "thần kỳ" cho cả hai. Xịt (hoặc rửa) mũi bằng nước muối sinh lý (Natri Clorid 0.9%) giúp:

"Rửa trôi" virus, vi khuẩn (phòng cúm).

"Rửa trôi" dị nguyên, bụi bẩn (chống dị ứng).

Làm ẩm niêm mạc, giảm khô rát.

2. Súc Họng Nước Muối Ấm: Giúp làm sạch cổ họng, giảm ngứa họng (do dị ứng) và sát khuẩn nhẹ (phòng cúm).

3. Giữ Ấm Cổ, Mũi: Khi trời lạnh, không khí lạnh kích thích niêm mạc gây hắt xì, sổ mũi. Hãy luôn quàng khăn, đeo khẩu trang khi ra ngoài để "làm ấm" không khí trước khi hít vào.

4. Uống Nhiều Nước Ấm (Trà gừng, Mật ong): Nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy (đờm, nước mũi), giúp bạn dễ chịu hơn.

Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?

Dù là cúm hay dị ứng, bạn cần đi khám nếu:

• (Cúm): Sốt cao liên tục trên 38.5°C không hạ, khó thở, đau tức ngực, mệt lả.

• (Dị ứng): Triệu chứng quá nặng, ảnh hưởng giấc ngủ và công việc, dùng các biện pháp trên không đỡ, hoặc nghi ngờ hen suyễn (khò khè, khó thở).

Kết luận

Hắt xì, sổ mũi là tín hiệu "cầu cứu" của cơ thể. Hãy lắng nghe và "nhận diện" đúng thủ phạm: nếu là Cảm cúm, hãy tập trung vào "Vắc-xin, Rửa tay, Tăng đề kháng". Nếu là Viêm mũi dị ứng, hãy tập trung vào "Dọn nhà, Đeo khẩu trang, Tránh dị nguyên".

Và đừng quên, vệ sinh mũi họng bằng nước muối là "chìa khóa vàng" giúp bạn "an toàn" vượt qua mùa dịch bệnh và thời tiết khó chịu này.

Tài liệu tham khảo

1. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC). (2025). Cold Versus Flu (Cảm lạnh và Cúm) & Allergies (Dị ứng).

2. Mayo Clinic. (2025). Allergic rhinitis: Prevention (Viêm mũi dị ứng: Phòng ngừa) & Influenza (Flu): Prevention (Cúm: Phòng ngừa).

3. Sức khỏe & Đời sống - Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế Việt Nam. (2025). Phân biệt cúm và cảm lạnh thông thường & Phòng bệnh viêm mũi dị ứng khi giao mùa.

4. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. (2024). Chăm sóc và phòng ngừa viêm mũi dị ứng.

Tham vấn y khoa

Tham vấn y khoa bởi: Dược sĩ Lê Thị Thơm với 15 năm kinh nghiệm tư vấn. Hiện là Dược sĩ chuyên môn, chịu trách nhiệm cố vấn nội dung y khoa tại Dược Mỹ Phẩm Vạn Phúc - Vạn Phúc Pharma. (Lưu ý: Các thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.)